- μετεωρίτες
- Θραύσματα στερεού υλικού, αστρικής προέλευσης, που περνούν από την πλησιόχωρο περιοχή της Γης ή πέφτουν πάνω στην επιφάνειά της. Η υψηλή θερμοκρασία (μέχρι 25000 C) που αναπτύσσεται, αποτέλεσμα της μεγάλης ταχύτητας με την οποία διασχίζουν την ατμόσφαιρα, κάνει τους μ. να αναφλέγονται, δημιουργώντας φωτεινά φαινόμενα, που ονομάζονται διάττοντες αστέρες.
Οι διαστάσεις των μ. ποικίλλουν. Έτσι, οι μικρομετεωρίτες, δηλαδή κόκκοι κοσμικής σκόνης έχουν βάρος μόλις μερικά χιλιοστόγραμμα, ενώ άλλοι είναι τεράστιοι ογκόλιθοι, συχνά αρκετών τόνων βάρους. Οι μικρότεροι θραύονται κατά κανόνα σε ύψη μεγαλύτερα των 60 χλμ. και μετατρέπονται σε λεπτότατη σκόνη· αυτοί που φθάνουν στην επιφάνεια της Γης εμφανίζονται σκεπασμένοι από ένα τετηγμένο επίχρισμα, εμφανέστερο στο ανώτερο τμήμα τους, που είναι πιο εκτεθειμένο στην τριβή με την ατμόσφαιρα. Οι μ. που έχουν αξιόλογο όγκο ονομάζονται γενικά βολίδες και εμφανίζουν έντονα φωτεινά φαινόμενα, ενώ σχεδόν πάντα προσεγγίζουν τα πιο χαμηλά στρώματα της ατμόσφαιρας, μερικές φορές και την επιφάνεια της Γης, όπου, τις περισσότερες φορές, εκρήγνυνται εκσφενδονίζοντας θραύσματα σε μεγάλη ακτίνα.
Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σχετικά με τη μεταβολή των συστατικών των μ., εξαιτίας της υπερθέρμανσης από την τριβή, απέδειξαν ότι η θερμότητα επενεργεί μόνο στα επιφανειακά στρώματα (γύρω στο 1 εκ.) και ότι η εσωτερική μάζα παραμένει αναλλοίωτη.
Ανάλογα με τη χημική και ορυκτολογική τους σύσταση, οι μ. κατατάσσονται σε ολοσιδερίτες, όταν αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από μέταλλα ή κράματα μετάλλων (σίδηρος και νικέλιο), σε συσσιδερίτες, που αποτελούνται από μια δικτυωτή μάζα νικελιούχου σιδήρου, διάσπαρτη από άλλα ορυκτά και ιδιαίτερα από κόκκους ολιβίνης, σε σποραδοσιδερίτες, οι συνηθέστεροι, με όψη λιθώδη και κοκκώδη δομή, που αποτελούνται κατά μεγάλο μέρος από πυριτικές ενώσεις του μαγνησίου και του σιδήρου (ολιβίνης), ενώ οι κόκκοι σιδήρου και νικελίου, που βρίσκονται διασκορπισμένοι μέσα στη μάζα τους, προσδίδουν ένα χρώμα κίτρινο σαν σκουριά, και σε ασιδερίτες μαύρου χρώματος, που αποτελούνται αποκλειστικά από λιθώδη μάζα και ανθρακούχες ουσίες. Χαρακτηριστική είναι η δομή των μεταλλικών μ., στα πλαίσια της οποίας σε μία τομή του ορυκτού και ύστερα από επεξεργασία της επιφάνειάς του με οξύ, φανερώνονται, στο εσωτερικό αυτού του μετεωρικού σιδήρου, γραμμικά και πολυγωνικά σχήματα (που καλούνται σχήματα του Βίντμανσταιτεν) τα οποία είναι δυνατό να εντοπιστούν και στο γήινο σίδηρο, εφόσον υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία.
Οι μ. μελετήθηκαν επισταμένα τα τελευταία χρόνια από διάσημους αστρονόμους.
Ο γιγάντιος κρατήρας που δημιούργησε ένας μετεωρίτης κατά την πτώση του στο Κάνιον του Διαβόλου, στην πολιτεία της Αριζόνα των ΗΠΑ? έχει βάθος 183 μ. και διάμετρο πάνω από 1 χλμ.
Θραύσμα μετεωρίτη, βάρους 618 γρ. που βρέθηκε κοντά στο Κάνιον του Διαβόλου, στην Αριζόνα των ΗΠΑ.
Ένα κομμάτι βάρους 90 γρ., μετεωρικής προέλευσης, που βρέθηκε στη Σιβηρία, κοντά στον ποταμό Σίλμε.
Φωτογραφία του βόρειου Μεξικού και των νοτιοδυτικών ΗΠΑ από δορυφόρο, σε ύψος 140 χλμ. Φωτογραφίες από μεγάλα ύψη βοηθούν κυρίως τη μετεωρολογική έρευνα.
Dictionary of Greek. 2013.